چهل حدیث درباره حیثیت و آبرو

١ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اِنَّ حُرمَةَ عِرض المُؤمِنِ كَحُرمَةِ دمِهِ و مالِهِ.

حرمتِ حیثیت و آبروی مؤمن همانند حرمتِ جان و مال اوست.(لئالی الاخبار، ج ٥، ص ٢٢٦)

٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لاتَفَعَلْ ما یَشینُ العِرضَ والاِسم.

هیچ‌وقت به كاری كه باعث بدنامی و لطمه زدن به حیثیت تو می‌شود اقدام مكن. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)

٣ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

اذا رَقَّ العِرضُ اُستُصعِبَ جَمْعُه!

وقتی آبرو ریخت و بی‌ارزش شد دیگر جمع‌آوری و جبران آن دشوار خواهد بود! (اعلام‌الدین، ص ٣٠٣)

٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مِنَ النُبلِ أن یبذُلَ الرّجُلُ مالَهُ و یَصونَ عِرضََهُ.

كسی كه برای حفظ آبرو وحیثیت خود از مال و منالش می‌گذرد نشانه اصالت و بزرگواری اوست. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)

٥ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ كانَ لَهُ سبعونَ اَلفَ حجابٍ مِنَ النّار.

کسی که از حیثیت و آبروی برادر دینی خود دفاع کند برای او هفتاد هزار سپر از آتش جهنم خواهد بود. (بحار، ج ٧٥، ص ٢٥٣)

٦ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

مَن كَفَّ عَن اَعراضِ المُسلِمینَ اَقالَهُ اللهُ عَثرتَهُ یَومَ القِیامة.

کسی که از آبروریزی و لطمه زدن به حیثیت مسلمانان خودداری کند خداوند از لغزش‌های او در روز قیامت گذشت خواهد نمود. (بحار، ج ٧٥، ص ٢٥٦)

٧ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لاتَجَعَلْ عِرضَكَ غَرَضاً لِنِبالِ القَولِ.

آبرو و اعتبار خودت را آماج تیرهای حرف مردم قرار مده. (حیثیّت تو در دست خود تو است!) (نهج‌البلاغه، نامة ٦٩)

٨ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

ثلاثةٌ لَیسَ لَهُم حُرمَةٌ: صاحبُ هَویً مُبتَدِعٍ و الاِمامُ الجائِرُ و الفاسِقُ المُعلِنُ بِفِسقِه.

سه نفر هستند که حیثیت و حرمتی ندارند: دنباله‌رو هوای نفس بدعت‌گذار، پیشوای ظالم و ستمگر، و فاسق علنی بی‌باک. (قرب‌الاسناد، ص ٨٢)

٩ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

عَوَرةُ المُؤمِنِ عَلَی المُؤمِنِ حرامٌ.

فاش کردن عیوب و رازهای یک مؤمن، بر دیگر مؤمنان حرام است. (اصول کافی، ج ٤، ص ٦٣)

١٠ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن مَشی فی عَیبِ اَخیهِ و كَشْفِ عَورَتِهِ كانَت اوّلُ خُطوَةٍ خَطاها وَضَعَها فی‌جَهَنّم! وَ كَشَف اللهُ عَوَرَتَهُ عُلی رُؤوسِ الخَلائِقِ.

هر كس برای عیب‌جویی و فاش كردن اسرار برادر دینی‌اش قدم بردارد اولین قدم او ورود به جهنم خواهد بود! و خداوند اسرار و عیوب او را نزد همة خلایق فاش و علنی خواهد ساخت. (لئالی‌الاخبار، ج ٥، ص ٢٤١)

١١ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

شَرفُ المؤمِنِ صلاتُهُ بِاللّیلِ وَ عِزُّ المؤمِنِ كَفُّهُ عَن اَعراضِ النّاسِ.

شرافت مؤمن در نماز شب خواندن او و عزّت و بزرگی او در عدم تَعرّض به حیثیت دیگران است. (فروع کافی، ج ٣، ص ٤٨٨)

١٢ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

اَیُّها الناس! إنَّ دِماءَ كُم و اَعراضَكُم عَلَیكُم حرامٌ الی أَن تَلقَوا ربَّكُم.

ای مردم! ریختن خون یکدیگر و لطمه زدن به حیثیت دیگران، تا وقت مردن و لقای پروردگارتان بر شما حرام است. (تحف‌العقول، ص ٣١)

١٣ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

عارُالفَضیحَةِ یُكَدّرُ حَلاوَةَ اللّذَّةِ!

آبروریزی ننگ رسوایی، شیرینی لذّت (گناه) را تیره و تار می‌سازد! (فهرست غرر، ص ٣٥٨)

١٤ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَن كَشَفَ حِجابَ غَیرِه إِنكَشَفَت عَوراتُ نَفِسهِ.

کسی که نسبت به مردم پرده‌دری کند پردة آبروی خودش دریده می‌گردد. (کشف‌الغُمّة، ج ٢، ص ٣٢٩)

١٥ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

منَ رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّه.

کسی که آبروی برادر مسلمان خود را حفظ کند، البتّه و مسلماً بهشت جایگاه او خواهد بود. (ثواب‌الاعمال، ص ٣٢٤)

١٦ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

لا تَخرِقَنَّ علی اَحَدٍ سِتراً.

تو (برحذر باش) آبرو و حرمت احدی را هرگز متعرض مشو. (شهاب‌الأخبار، ص ٣٥٠)

١٧ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مَن بَذلَ عِرضَهُ ذَلَّ.

کسی که حیثیت و آبروی خود را می‌برد خودش را به پستی و خاک مذلّت افکنده است. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)

١٨ـ امام حسن مجتبی(ع):

السَّفیهُ، اَلأَحمقُ فی مالِهِ اَلمُتهاوَنُ فی‌عِرضِه.

آدم سفیه و بی‌خِرد کسی است که در مصرف اموالش ابلهانه عمل می‌کند و نسبت به آبروی خود لاأبالی و سهل‌انگار است. (بحار، ج ٧٨، ص ١١٥)

١٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ماءُ وَجهِكَ جامدُ یُقطِرُهُ السُّؤالُ فَانظُر عِندَ مَن تُقطِرُهُ؟!

آبرو و حیثیت تو به حال جمود و مصونیت است. با حاجت خواستن (از دیگران جمود آن آب شده) قطراتش ریخته می‌شود. تو (نیك) بنگر، نزد چه کسی این قطرات را خواهی ریخت؟! (نهج‌البلاغه، کلمة ٣٣٨)

٢٠ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن ذَبَّ عَن عِرضِ اَخیهِ بالغَیبَةِ كانَ حقّاً علِی اللهِ أَن یُعتِقَهُ مِنَ النّار.

کسی که غیاباً از حیثیت و آبروی برادر دینی خود دفاع کند حقّا که خدا او را از آتش دوزخ رهایی خواهد بخشید. (میزان‌الحکمة، ج ٧، ص ٣٥٣)

٢١ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

المُؤمنُ حرامٌ كُلُّهُ: عِرضُهُ و مالُهُ و دَمُهُ.

مؤمن سراسر وجودش حرمت است: حرمت آبرو، حرمت مال و حرمت خون و جان او. (مستدرک، ج ٩، ص ٢٣٩)

٢٢ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَن كانَت لِأَخیهِ عندَهُ مَظلَمةٌ فی عِرضٍ او مالٍ فَلیُحلِّلْها مِنه مِن قبلِ أَن یأتِیَ یَومٌ لَیْسَ هناکَ دینارٌ و لا دِرهَمٌ!

هر کس به گردن او مظلمه و حقی از حیثیت یا مال برادر دینی خود دارد از او حلالیّت بطلبد پیش از آنکه روزی فرا رسد که دیگر نه درهمی (برای جبران آن) وجود دارد و نه دینار! (لئالی‌الأخبار، ج ٥، ص ٢٣٣ ـ بحار، ج ٧٥، ص ٢٤٣)

٢٣ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

مَن اُذِلَّ عِندَهُ مُؤِمنُ وَ هُوَ یَقدِرُ علی أن یَنصُرَهُ فَلَم یَنصُرْهُ اَذَلَّهُ اللهُ یَومَ القِیامةِ عَلی رُؤُسِ الخلائِق.

كسی كه در نزد او یك مؤمنی خوار و محقّر گردد و او بتواند وی را یاری دهد و یاری نكند خداوند او را در روز قیامت در برابر همة خلایق خوار و ذلیل خواهد نمود. (لئالی‌الاخبار، ج ٥، ص ٢٣١)

٢٤ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

ماصانَ الأعراضَ كَالإعراضِ عَنِ الدُّنیا وَ سُوءِ الأَغراض.

برای حفظ شأن و آبرو چیزی بهتر از پشت پا زدن به علائق دنیا و دست كشیدن از اهداف شوم و انحرافی وجود ندارد. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)

٢٥ـ «امام حسن عسكری(علیه‌السلام)»:

وَ اعلَمْ أَنَّ اِلالحاحَ فی‌المَطالِبِ یَسلُبُ البَهاءَ و یُورِثُ التَّعَبَ وَ العَناءَ.

این را بدان كه سماجت و پافشاری در گرفتن حاجت (از دیگران) موجب از دست دادن شأن و منزلت و اسباب درد و رنج برای انسان خواهد بود (بحار، ج ٧٨، ص ٣٧٨)

٢٦ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مِنَ اللُّؤْمِ أنْ یَصونَ الرَّجلُ مالَهُ وَ یَبذُلُ عِرضَهُ.

كسی كه برای حفظ مال خود، آبروی خود را بر باد می‌دهد نشانة پستی و فرومایگی او است. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)

٢٧ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

إنّ أفضَل الِفعالِ صِیانَةُ العِرض بِالمالِ.

افضل اعمال انسان در آنست كه مال و دارایی‌اش را سپر حیثیّت و آبروی خود قرار دهد. (وسائل، ج ١٥، ص ٢٦٢)

٢٨ـ «امام حسین(علیه‌السلام)»:

اِنَّ خَیرَ مالِكَ ما وَقَیتَ بِهٍ عِرضَكَ.

بهترین مال و دارایی تو آن است كه در راه حفظ آبرو و حیثیت خود به كار بری. (بحار، ج ٤٤، ص ١٨٩)

٢٩ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

اَلجُودُ حارِسُ الأعراضِ.

بذل و بخشش، پاسدار وِجهه و حیثیّت انسان است. (نهج‌البلاغه، كلمة ٢٠٢)

٣٠ـ «امام رضا(علیه‌السلام)»:

البُخلُ یُمَزِّقُ العِرْضَ.

بخل و تنگ‌نظری، حیثیت انسان را بر باد می‌دهد. (بحار، ٧٨، ص ٣٥٥)

٣١ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

لَم یَذهَبْ مِن مالِكَ ما وَقی بِهِ عِرضَكَ.

آن مالی كه در راه حفظ شأن و آبروی خودت خرج می‌كنی در حقیقت تو آن را از دست نداده‌ای. (فهرست غرر، ص ٢٤٢)

٣٢ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

مِسكینُ ابنُ آدَم! لَهُ بَطنٌ یَقولُ اِملَأْنی وَ اِلاّ فَضَحْتُكَ وَ اِذا امتَلَأَ یَقولُ فَرِّغنی وَ اِلاّ فَضَحتُكَ وَ هُوَ اَبَداً بَینَ فَضیحَتین!

بیچاره بنی‌آدم! شكمی دارد كه همواره می‌گوید مرا پُر كن و اِلاّ رسوایت می‌كنم، وقتی كه پرشد می‌گوید: مرا خالی كن وگرنه تو را مفتضح می‌كنم و او همیشه میان (این) دو رسوایی به سر می‌برد! (مواعظ عددیه، ص ٥٤)

٣٣ـ «امام جعفرصادق(علیه‌السلام)»:

مَن كَثُر كِذبُهُ ذَهَبَ بَهاؤُهُ.

كسی كه زیاد دروغ می‌گوید شخصیت و شایستگی خود را از دست داده است. (اصول كافی، ج ٤، ص ٣٨).

٣٤ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَرَرْتُ لَیلَةَ أُسْرِیَ بِی عَلَی قَوْمٍ یخْمِشُونَ وُجُوهَهُمْ بِأَظَفِارِهِمْ. فَقُلْتُ یا جَبْرائِیلُ مَنْ هَؤُلَاءِ؟ قَالَ هَؤُلَاءِالَّذِینَ یغْتَابُونَ النَّاسَ وَیقَعُونَ فِی‌اَعْراضِهِم.

در شب معراج برقومی گذر كردم كه با ناخن‌های خود صورت‌هایشان را می‌خراشیدند. از جبرائیل حال آنها را جویا شدم، گفت: اینان كسانی هستند كه غیبت مردم را می‌كردند و حیثیت و آبروی آنها را لكّه‌دار می‌ساختند. (مستدرك، ج ٩، ص ١١٩)

٣٥ـ «امام جعفرصادق علیه‌السلام»:

مَن رَوی مُؤْمِنٍ رِوایَةً یُریُدبِها شَینَهُ وَ حَدْمَ مُروُءَ تِهِ لِیَسقُطَ مِن أَعیُنِ النّاسِ، اَخرَجَهُ اللهُ عَزَّ وجَلَّ مِن وِلایَتِهِ الی وِلایَةِ الشّیطانِ.

هركس داستانی نقل كند و قصدش ظاهر ساختن بدی‌ها و ریختن آبروی مؤمنی باشد و بخواهد او را از چشم مردم بیندازد خداوند متعال ولایت خود را از او برمی‌دارد و ولایت شیطان را جایگزین آن می‌نماید. (ثواب و عقاب‌الاعمال، ص ٥٤٧)

٣٦ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

كَثرةُ المِزاحِ تَذهُب بِماءِ الوَجهِ.

شوخی زیاد، به شخصیت انسان لطمه می‌زند. (وسائل، ج ٨، ص ٤٨١)

٣٧ـ «مولی امیرالمؤمنین علیه‌السلام»:

كَثرةُ ضِحكِ الرَّجُلِ تُفسِدُ وَقارَه.

خنده زیاد وقار و اُبُهّت انسان را تباه می‌نماید. (فهرست غرر، ص ٢٠٩)

٣٨ـ «امام محمدباقر(علیه‌السلام)»:

اِیّاكَ وَ المِزاحَ، فِاِنّهُ یَذهَبُ بِماءِ الوَجهِ وَ مَهابَةِ الرّجال.

برحذر باش و از شوخی (زیاد) بپرهیز كه شخصیت انسان و شكوه و هیبت مردان را از بین می‌برد. (لئالی الاخبار، ج ٢، ص ٢١٨).

٣٩ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

ما وَقی بِهِ المَرءُ عِرضَهُ كُتِبَ لَهَ صَدَقَةً.

هر چیزی كه انسان جهت حفظ حیثیت و آبروی خود (در محدودة شرع مقدس) بكار برد برای او صدقه نوشته می‌شود. (دُرج گُهر، ص ١٤٨)

٤٠ـ «پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله علیه و آله و سلم»:

مَن سَتَرَ علی اَخیهِ سَتَرَهُ اللهُ فی‌الدُنیا و الآخرة.

كسی كه عیب پوش برادر دینی خود باشد خداوند حیثیت و آبروی او را در دنیا و آخرت محفوظ خواهد داشت. (شهاب‌الأخبار، ص ١٩٥)