سلسله بحث های ماه رمضان
سال ۱۳۹۹
توسط : حجت الإسلام والمسلمین ، سید أحمد جبّاری ، امام جمعه ی محترم شهرستان چالوس
مورخ :22 / 2 / 1399
روز هفدهم ماه مبارک رمضان
بسم الله الرّحمن الرّحیم
تفسیر قرآن کریم * لمعات نور * سوره محمد (ص)
آیه دیگری از آن سوره ، که می فرماید :
وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ
[47–12] (مشاهده آیه در سوره)
« چه بسیار شهرهایی که از وطن تو (مکّه) که کفّار ، تو را از آن خارج نموده اند ، محکم بنیان تر و عظیم تر بوده ولی ما أهل آن شهرها را هلاک کردیم ، در حالی که هیچ کس برای یاری و نجاتشان نیامدند » .
از سیاق و لحن آیه به دست می آید که خداوند میخواهد به پیامبر و همه پیروانش دلداری بدهد .
با نگاه به تاریخ أقوام پیشین و أنبیاءِ سلف ناملایمات ، رنج ها ، سختی ها ، ظلم ها و جنایت هایی از سوی حاکمان و کافران به مؤمنان وجود داشته ، چیز جدید و تازه ای نیست ، أنگیزه و روحیه مقاومت و ایستادگی را در خود بیشتر نمایید .
علاوه بر آن ، عاقبت و نتیجه ی آن همه ظلم و ستمِ کافران و ظالمان ، نسبت به مؤمنان و أولیاء إلهی چه شد ؟
با وجود بنیان بسیار قوی و مستحکمی که شهرهایشان داشت ، همه امکانات ، توانمندیها ، ابزار فشار و تهدید هم در اختیارشان بود ، هر چه توانستند ظلم و جنایت نیز مرتکب شدند ، ولی خداوند ، سرنوشت آنها را به هلاکت و نابودیِ مَحتوم رقم زد و اثری از آنها باقی نگذاشت .
کافی است انسان چشمی باز کند و مطالعه ای داشته باشد ، قطعاً خواهد دید ملّتها و تمدّنهای بسیار از بین رفتند به خاطر أعمال و کردار زشت و ظالمانه شان .
اینطور هم نبود که قدرت و زور آنها و امکانات و ابزارشان از شما ضعیفتر و کم تر بوده باشد ، بلکه می فرماید « أشَدُّ قُوَّة » بود نسبت به شما ، ولی مشیّت و إراده إلهی در مورد آنها چه بود ؟ « أهلَکناهُم » .
خداوند چنانچه بخواهد قوم ظالمی را مجازات و کیفر نماید ، همانند فرعون هر چه دست و پا بزند ، فایده ای ندارد ، کسی به یاریش نخواهد شتافت .
این آیه شریفه ، علاوه بر آنکه پیامبر را دلگرم می فرماید و به مؤمنان روحیه می بخشد ، رویکرد تحقیر کفّار و قریش مکّه راه نیر به همراه دارد .
و آن تحقیر این است که ، ای أهالی مکّه ، شما همه ی ادعاهایتان با همه ی قدرت و ثروت و سپاهیانتان ، چیزی نیستید ، أقوام گذشته از شما قویتر و برخوردارتر بودند ، ولی اثری از آنها باقی نگذاشتیم ، تکلیف شما روشن است ، برای آنها به هنگام نزول بلا هیچ ناصر و یاری گری پیدا نشد ، برای شما هم حمایتگر و یاوری یافت نخواهد شد .
البته هر چند خداوند به حرمت پیامبر أکرم ، آن بلاهای خاصّی که برای اقوام گذشته می فرستاد و نازل می کرد ، از اُمّت او برداشت و ترحّمی به مردم آخرالزّمان فرمود ، در حالی که حق و سزاوار ، آن بود مردمی که أفضل أنبیاء را مورد آزار و اذیّت قرار می دهند به مجازات سخت تر از گذشتگان مبتلا نماید ، أمّا خداوندبه احترام وجود پر خیر و برکت و رَحمةٌ لِلعالَمین بودن پیامبر ، آن گونه بلاها و مجازاتهای جمعی و عمومی را برداشت .
از طرفی پیامبر با ارده ی خود از مکّه هجرت فرمود ، هر چند مشرکان اذیّت و آزار فراوانی نسبت به وجود مبارکش انجام داده اند ، غیر از این پیامبر علاقه شدیدی به شهر مکّه داشت ، دوست نداشت آن شهر و مردم آن ، مبتلا به بلایی از سوی خداوند گردند .
چنانچه إبن عبّاس می گوید : هنگامی که پیامبر به کوه ثور و غاری که در آن وجود داشت پناه برد، نگاهی به سمت شهر مکّه کرد و گفت : ای مکّه ، تو بهترین و محبوب ترینِ شهرهای خدا هستی و محبوب من می باشی ، دوست می داشتم چنان چه أهل تو مرا بیرون نمی کردند ، من همچنان در میان تو زندگی کنم ، پس از آن این آیه نازل شد .
نکته دیگر آن است که ، همه ماها باید مراقب باشیم ، کاری نکنیم آتش قهر إلهی برافروخته شود ، آنگاه هیچ قدرت و نیرویی به یاری آن جمعیت و ملّت نخواهد رسید .
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
۱۳۹۹